Duurzame landbouw en de vrije markt

Op ieder product staat wel een kreet op de verpakking hoe duurzaam het is. Toch is het, op z’n zachts gezegd, slecht gesteld met de natuur op het boerenland in Nederland. Boeren, die zorg dragen voor dit boerenland, krijgen via de vrije markt betaald voor hun gewassen. Als ondernemers zijn boeren bezig met het produceren van zoveel mogelijk producten. Minder produceren ligt niet voor de hand, boeren worden immers niet betaald voor zaken als gewasdiversiteit, klimaat en biodiversiteit.

Er zijn boeren die het anders doen. In plaats van de hoogst mogelijke productie stellen natuurinclusieve boeren de ecologische waarden van het boerenland centraal. Duurzame, natuurinclusieve landbouw lijkt dan ook de oplossing te bieden voor veel van de uitdagingen waarvoor we staan in de agrarische sector.  Toch wordt dit alternatief van natuurinclusief boeren niet vanzelfsprekend omarmd door de sector.  En sneeuwen de biodiverse voordelen weg in het marketing landschap. Hoe kan dat?

In Duurzame landbouw en de vrije markt onderzoekt Erwin van Woudenberg de barrières die duurzame boeren in de vrije markt tegenkomen en de mogelijkheden om die te overwinnen. Zijn zoektocht leidt door de keten van boer tot consument en komt langs thema’s als het begrip duurzaamheid, de werking van het consumentenbrein, de drijfveren van inkopers en verkopers, de kracht van merkbeleving en de macht van prijs. Deze componenten blijken sterker samen te hangen dan aanvankelijk gedacht. Oplossingen binnen het marktdenken blijken telkens weer niet opgewassen tegen de directe vraag van de consument en de wetmatigheden van de vrije markt.

De auteur wijst op twee oplossingen: hij pleit voor het meten van impact per hectare en voor een centralere rol voor merken. Met deze twee aanpassingen kan het begrip duurzaamheid eindelijk de positie in de keten krijgen die noodzakelijk is om de toekomst van onze aarde te veranderen.