De hakenkruistocht

Operatie Barbarossa had in essentiële punten bijzonder veel gemeen met de heilige oorlogen uit de geschiedenis, en met de christelijke kruistochten in het bijzonder. De allereerste massamoord op joden sedert de oudheid vond plaats op het einde van de 11de eeuw, tijdens de eerste kruistocht. Ook de Jodenmoord tussen 1941 en 1945 was nauw verbonden met een kruistocht, de hakenkruistocht tegen het bolsjewisme. Uiteraard zijn er heel wat verschillen tussen beide slachtingen, toch zijn de massamoorden op joden ook hier weer een bijverschijnsel van een totale maatschappelijke verloedering. Het fanatieke geweld van beide vloedgolven kreeg de zegen van zowel de kerkelijke als wereldlijke autoriteiten en in beide gevallen was de operatie in oorsprong  niet tegen de joden gericht. Tenslotte werd het bloedbad tegen hulpeloze joden zowel in de middeleeuwen als in de 20ste eeuw aangericht door ontaarde en gefrustreerde lieden van lagere rang. Hierbij mag vooral niet uit het oog worden verloren dat zij daarin werden aangemoedigd en bij voorbaat vrijgesproken door de allerhoogste kerkelijke en burgerlijke autoriteiten.
De slachting van joden in de eerste helft van de 20ste eeuw brak uit in een historische periode die vergelijkbaar is met het einde van de 11de eeuw. Die periode droeg een vloedgolf van fanatisme in zich die aangevuurd werd door de algemene crisis in Europa. Zij leidde tot de triomf van het nazisme in Duitsland en bereikte haar lugubere climax tijden de hakenkruistocht van het Derde Rijk tegen de Sovjet-Unie en het bolsjewisme.

Arno J. Mayer (°1926, Luxemburg) is professor aan de Princeton University. Hij is auteur van o.a. Political Origins of the New Diplomacy, 1917-1918, Politics and Diplomacy of Peacemaking: Containment and Coounterrevolution at Versailles, 1918-1919 en The Persistence of the Old Regime: Europe to the Great War.