Het varken aarde

Kritische Klassieken 11

Het varken aarde is het eerste deel van de trilogie De vrucht van hun arbeid, die John Berger in de jaren ’80 van de vorige eeuw schreef. In het begin van de jaren ’70 werd Berger ook in Neder­land bekend door vertalingen van zijn kunst­historische essays en de roman G, maar vooral door de uitzending van de televisieserie over beeldende kunst Anders zien. Met G won hij de prestigieuze Man Booker Price.

Sinds 1974 woont Berger aan de voet van de Franse Alpen. Over de bevolking daar schreef hij zijn trilogie. De verhalen uit Het varken aarde bestaan uit twee essays en acht samenhangende, maar toch ook op zichzelf staande verhalen, die worden afgewisseld met gedichten. Ze gaan over het slachten van een koe en een varken, over een koppige boer, over een niet te temmen vrouw. In Het varken aarde dienen de eerste bedreigingen zich aan: de tractor die het paard moet vervangen, de belastinginspectie die een eeuwenoude traditie van drank stoken gaat belasten, de oorlog die families splijt. De verhalen laten zien wat er aan on­vervangbare kennis en ervaring verloren gaat en hoe een overlevingscultuur ten onder gaat aan de vooruitgangscultuur.

De verhalen die John Berger hierover schrijft zijn hartverscheurend. Berger is ook beeldend kunstenaar en dat weerspiegelt zich in zijn grandioze verteltrant. Er is geen andere schrijver die met zo weinig woorden zo beeldend is.