Het theater van de wreedheid

Het theater van de wreedheid is een verzameling lezingen, opstellen, manifesten en brieven, ontstaan vanaf 1931 en verscheen in 1938 onder de titel Le théatre et son double. Hierin ontwerpt de regisseur, toneelspeler, toneeltheoreticus, dichter en tekenaar Artaud een provocerend, revolutionair theaterconcept; hij wijst het westerse, psychologiserende taaltheater af en verlangt, onder de indruk van het Oost-Aziatische toneel, een hele revisie van de westerse voorstelling over het leven en de zin ervan. Het theater krijgt daarbij een wezenlijke, magisch-religieuze rol toebedeeld: het moet de mythe van de moderne mens en het moderne leven, die in de ziel van het individu en het collectief latent aanwezig zijn, in een extreme, aangrijpende vorm op toneel brengen. In de plaats van de literaire taal komt de taal van beeld en beweging, die zich verbinden tot een nieuwe theatertaal die de toeschouwer verontrust en tot een identificatie met het toneelgebeuren dwingt.
Antonin Artaud (1896-1948) wordt beschouwd als de belangrijkste (theoretische) voorloper van veel moderne stromingen in toneel, schrijven, film en muziek die uit de huidige praktijk nauwelijks meer weg te denken zijn. Het door hem gepropageerde ‘theater van de wreedheid’ ligt op veler lippen, hoewel het herhaaldelijk verkeerd werd begrepen en voorgesteld als een soort spektakeltheater. Daarnaast gaat er van Artauds fascinerende persoonlijkheid zo’n uitstraling uit dat de belangstelling voor deze gekwelde geest en zijn werk blijft groeien.