Pasteur

Als Bruno Latour schrijft over Louis Pasteur, dan schrijft hij over de relatie tussen wetenschap en maatschappij. Zijn uitgangspunt is niet de wijze waarop ze van elkaar verschillen, hij wil de barrière tussen beide doorbreken.

Controverses

Eind 1994 publiceerde Bruno Latour een boek over Louis Pasteur. In 2022 verscheen een heruitgave van dit boek naar aanleiding van de viering van Pasteurs geboorte 200 jaar geleden, met een nieuwe inleiding van Latour. Er waren immers grote overeenkomsten tussen de controverses rondom Pasteurs ontdekking van de microben en de verdeeldheid over het covidvirus. Opnieuw moesten we een onzichtbare vijand bestrijden. Opnieuw waren politiek, maatschappij en wetenschap nauw met elkaar verbonden, al leken we weinig te hebben geleerd.

Politieke horizon

Maar wat voor Latour de doorslag gaf om deze tekst opnieuw te publiceren, was de overeenkomst tussen de strijd tegen de microben en de strijd tegen klimaatverandering. Pasteur verliet zijn laboratorium en probeerde politici en de publieke opinie ervan te overtuigen dat de onzichtbare microben door de ziekten die ze veroorzaakten een sociale factor waren; hij verbreedde de politieke horizon. Ook het klimaat is een ongrijpbare handelende entiteit en ook klimaatverandering heeft grote sociale gevolgen die de politiek niet kan negeren.
De werkwijze van Pasteur is uiterst actueel.

Bruno Latour (1947-2022) was een Franse wetenschapsfilosoof, socioloog en antropoloog. Zijn eerste werken zijn sociologische studies naar de constructie van wetenschappelijke feiten. Vervolgens richt hij zich op filosofische reflecties over de aard van onze huidige wereld. Vanaf het eind van de twintigste eeuw komen die interesses samen in zijn publicaties over klimaatverandering, en krijgt zijn werk een politieke lading. Bij Octavo verschenen Oog in oog met Gaia (2017), Waar kunnen we landen? (2018), Waar ben ik? (2021) en De Aarde bewonen (2023).